Je kunt beter omgaan met problemen en tegenslagen door je veerkracht te verhogen. Dat doe je door jouw copingstijlen te kennen en te oefenen.
Veerkracht kent in de literatuur niet een eenduidige definitie. In het kort verstaan wij onder veerkracht: weerstand bieden en terugkomen van problemen en tegenslagen, en ook hiervan leren om in het vervolg meer succes te bereiken. Dit is wat we noemen het ‘bounce back and beyond’ principe. Je leest in dit artikel vooral drie belangrijke aspecten terug:
- omgaan met problemen en tegenslagen;
- terugkomen van problemen en tegenslagen;
- groeien bij problemen en tegenslagen.
Omgaan met problemen en tegenslagen
Elke uitdaging is uniek. Het is niet mogelijk om één strategie succesvol toe te passen op al je uitdagingen. Wel zijn er belangrijke principes die iedereen kunnen helpen om ‘klaar te staan’ als het tegenzit. Voor zover je klaarstaat dan, want in de praktijk wordt je vaker overrompeld door een probleem of tegenslag.
3 basisprincipes voor meer veerkracht
- Een gezonde geest in een gezond lijf. Een goede (positieve) gezondheid betekent dus uitgerust zijn, energie hebben om adequaat kunnen te kunnen reageren. Een goede basis zorgt er voor dat je een periode beter kunt presteren als je uitgedaagd wordt.
- Een sterk netwerk. Een goede vriend(in) is goud waard. Natuurlijk ook je buren, familie, collega’s en anderen naasten zijn van belang. Goede connecties kunnen emotionele ondersteuning geven en praktische hulp bieden zoals oppas of bij een klus in huis.
- Trainen van vaardigheden. Door je kennis en kunde te verbeteren bereid je je voor op, of je voorkomt wellicht, een probleem. Het vergroot je zelfstandigheid in je functioneren en helpt je om het werk effectiever uit te voeren. Goed gebruik van Outlook bespaart je bijvoorbeeld een hoop tijd om e-mail te verwerken en bewaakt overzicht in je taken. Weten wat je niet kunt, kan je ook helpen om anderen te betrekken bij een uitdaging.
Terugkomen van problemen en tegenslagen
Naarmate je meer zomers meemaakt, zul je ook meer winters moeten doorstaan. Iedereen komt voor uitdagingen te staan op het werk en in het leven. Hoe je daarmee omgaat, bepaalt ook hoe goed je hiervan terugkomt.
Gedrag is onmeetbaar veelzijdig. Toch zijn er ‘stijlen’ te herkennen in hoe mensen omgaan met problemen en tegenslagen wanneer zij onder druk komen te staan. Om even te nuanceren, je kunt ook druk voelen bij positieve uitdagingen. Wanneer je promotie wilt maken, aan een nieuwe functie begint of een project op tijd wilt opleveren. Het levert altijd wat stress op.
Jouw copingstijlen
Er zijn verschillende copingstijlen te noemen. Je hebt ze allemaal in bepaalde mate. De ene stijl is niet zozeer beter dan de ander. Al helpt het je in de regel wel om actief en oplossingsgericht te handelen én als je meerdere stijlen kunt toepassen. Maar ook het eerstgenoemde kan je tegenwerken als je echt niets aan het probleem kunt doen. Een simpel voorbeeld: als je wordt overspoeld door een regenbui op weg naar een sollicitatiegesprek.
Kennis hebben en oefenen met de toepassing van meerdere copingstijlen kan je helpen beter met tegenslagen om te gaan. Of met jezelf als je onder druk staat.
Dit zit de verschillende copingstijlen:
- Actief aanpakken. Bovendien ook rationeel. De benadering is dus constructief.
- Sociale steun zoeken. Of het nu om hulp of troost gaat, je kunt en hoeft niet alles alleen te doen.
- Vermijden. Niet alles is direct op te lossen. Een tegenvaller kan ook pijn doen en dat hoort erbij. Toch is vermijden soms makkelijker dan je denkt. Hoe vaak ontwijken we niet een moeilijk gesprek of vervelende mensen?
- Verdoving. Wanneer je iets anders doet om een negatief gevoel mee te vervangen. Meer roken en drinken zijn een voorbeeld, maar vaker passen we lichtere varianten toe: meer lekker eten, Netflix, geld uitgeven, veel afspreken met vriend(innen). Met als gevolg dat er niets wordt opgelost natuurlijk.
- Depressief en passief. Een beetje afwachten en nadenken kan je helpen, overmatig piekeren en te lang niets doen niet. Erken je gevoelens die bij de situatie ontstaan, en gebruik die om er juist naar te handelen.
- Emotionele reactie. Een keer huilen of even op de bokszak je frustraties uiten kan heerlijk voelen. Boos worden op mensen die er niets mee te maken hebben helpt je dan weer niet.
- Geruststellende gedachten. Hakuna Matata. Acceptatie van de situatie is oké, teveel positieve benadering kan er ook voor zorgen dat je het niet serieus neemt. Niet alles komt vanzelf goed.
Groeien na problemen en tegenslagen
Het trainen van psychologisch kapitaal heeft als doel om jouw veerkracht te ontwikkelen én je het gereedschap te bieden om er sterker van terug te komen.
Het was dus niet Kelly Clarkson maar Friedrich Nietzsche die deze beroemde quote bekendmaakte.
Mensen die goed van problemen en tegenslagen kunnen terugkomen, passen zich beter aan. Een flinke portie veerkracht zorgt ervoor dat je minder last krijgt van langdurige stress. Ook zorgt voldoende veerkracht voor goed functioneren en prestaties op het werk. Meer veerkracht is ook een belangrijke voorspeller voor minder kans op burn-outklachten en andere stressgerelateerde psychische klachten.
Waar te beginnen? Leer jouw copingstijlen kennen en experimenteer met andere stijlen. Doe ook de zelftest en bekijk hoe groot jouw psychologisch kapitaal is.
Dit artikel is gebaseerd op de inhoud van het boek: optimisme, hoop, veerkracht, zelfvertrouwen van Matthijs Steeneveld.
